Κυριακή 29 Αυγούστου 2010

Οι βάσεις και οι στρουθοκάμηλοι

Στον κρατούντα κλαυθμώνα για την «αβάσιμη» εισαγωγή φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ήρθε ντόμπρα η αντίδραση του αρμόδιου υφυπουργού: «Στρουθοκαμηλίζετε: Αν είστε αντίθετοι στη μαζική τριτοβάθμια εκπαίδευση, να ’χετε το θάρρος να το πείτε ανοιχτά». 
Εγώ θαρραλέος δεν είμαι, αλλά και δεν βλέπω καμιά δυσκολία να είναι κανείς αντίθετος – άμα θέλουμε να υπερασπισθούμε τα μεσοπρόθεσμα λαϊκά συμφέροντα. Να εξηγηθούμε: Το δίλημμα ενώπιον του οποίου μας θέτει το γενναίο άρθρο είναι: θέλετε «φυσιογνωμία του πανεπιστημίου μαζική και ανοιχτή ή επιλεκτική και περιορισμένη;» Η απάντηση, όμως, οφείλει ουσιαστικώς να απαντά στο βασικότερο πολιτικό ερώτημα «ποια φυσιογνωμία υπηρετεί καλύτερα τα μεσοπρόθεσμα συμφέροντα του Λαού;» Και διότι η 9χρονη υποχρεωτική παιδεία, αυτή ναι, είναι μαζική. Η λυκειακή παιδεία, όμως, είναι ήδη επιλεκτική.

Ας αφήσουμε, λοιπόν, τους ασαφείς όρους «μαζικός»( ; ), «ανοιχτός»( ; ) κι ας πάμε κατευθείαν στο πολιτικό ερώτημα. Γιατί πολιτικό; Επειδή και τα δεδομένα είναι ασαφή και τα αποτελέσματα δεν είναι αμέσως συγκρίσιμα μεταξύ τους («οικονομική ανάπτυξη» από τη μια και «αναίρεση της κοινωνικής αδικίας ενώπιον της παιδείας», από την άλλη). Παρά ταύτα, έχει συγκεντρωθεί διεθνώς επαρκής πείρα για να μπορούμε να έχομε μια κάπως αντικειμενικότερη απάντηση στο ερώτημα.

Λοιπόν, σ’ όλον τον κόσμο γίνονται βήματα κατά της κοινωνικής διαστρωμάτωσης ενώπιον της παιδείας – και φαίνεται ότι στην Ελλάδα δεν πάμε άσχημα σ’ αυτό το ζήτημα. Σ’ αυτό το μεταξύ, σε όλη την Ευρώπη ένα άλλο ισχυρό κοινωνικό όπλο είναι μια ρωμαλέα Επαγγελματική Εκπαίδευση («ενδιάμεση μεταλυκειακή εκπαίδευση» την λέει το άρθρο – προσθέστε παρακαλώ και τη μεταγυμνασιακή, μην τα πετάτε αυτά τα παιδιά στον δρόμο). Γιατί «ρωμαλέα»; Διότι είναι δαπανηρότερη και δυσχερέστερη στον σχεδιασμό από την πανεπιστημιακή – αλλά κοινωνικώς και οικονομικώς σωτήρια, όπως μας διδάσκουν και οι κουτόφραγκοι.

Κοιτάξτε την ανατομία της οικονομίας για να καταλάβετε την τεράστια έκταση και σημασία αυτών των επαγγελμάτων – τα οποία σήμερα ασκούνται χωρίς τη φροντίδα του κοινωνικού συνόλου: Οι εργαζόμενοι είναι αυτοδίδακτοι, είτε προέρχονται από αγνώστων λοιπών στοιχείων ιδιωτικές σχολές είτε είναι μάλλον ανεκπαίδευτοι. Το εθνικό κόστος αυτής της «απουσίας ενδιάμεσης εκπαίδευσης» είναι τεράστιο: Στο επίπεδο της οικονομίας, διότι κανένα καράβι δεν κινείται μόνο με τη σφυρίχτρα του επιστήμονος καπετάνιου.

Στο δε κοινωνικό επίπεδο έχομε καταδικάσει μέγα μέρος της νεολαίας μας στην ανειδίκευτη (άρα αντιπαραγωγική, άρα κακοπληρωμένη) εργασία, κι ένα άλλο μέρος το έχομε παρωθήσει στην καραμπινάτη ανεργία μέσω της οιονεί-σπρωχτής φοιτήσεως σε μιαν «αβάσιμη» τριτοβάθμια – ιδίως στα πολύπαθα ΤΕΙ, και όχι μόνον. Και λέει το άρθρο: «Δημιουργούμε και συντηρούμε τις θέσεις (τα Ιδρύματα) και μετά τις κρατάμε κενές;». Ο συλλογισμός όμως αυτός δεν μας απαλλάσσει από το θεμελιωδέστερο ερώτημα «βρε, μήπως είναι λανθασμένες οι (δαπανηρότατες άλλωστε) αρχικές αποφάσεις μας;». Κάνει μάλιστα εντύπωση η επόμενη διατύπωση του άρθρου «τις κρατάμε κενές με τεχνητές ρυθμίσεις [...] και με οφθαλμαπάτες αξιοκρατίας».

Εδώ είναι δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς το σκεπτικόν του άρθρου...
Εχει όμως δίκιο τρανταχτό ο κ. υφυπουργός όταν διαπιστώνει ότι «μας χρειάζεται μια αξιόπιστη ενδιάμεση βαθμίδα μετα-λυκειακής εκπαίδευσης, χωρίς στεγανά»! Την είχαμε, ξέρετε. Αλλά με τη βαθμιαία «ανωτέρου-» και «ανωτάτου-» μεταρρύθμιση όλων ανεξαιρέτως των ΤΕΙ, τη χάσαμε! Και τώρα; Τώρα το κενό θα προσπαθήσουν να το καλύψουν οι καλοί συνάδελφοι διδάσκοντες σε ΤΕΙ όπου μπήκαν οι πολλοί «αβάσιμη· θα προσπαθήσουν να κάνουν πρακτική επαγγελματική εκπαίδευση (και όχι «πανεπιστημιακή» – έλεος) δεν θα μπορούν: Διότι προς τούτο χρειάζεται άλλο πρόγραμμα, άλλες εγκαταστάσεις, άλλοι διδάσκοντες και άλλο κόστος. Δεκαετίες φωνάζομε μην καταργείτε τη ρωμαλέα επαγγελματική εκπαίδευση. Τώρα, οι συνήθεις λαϊκίστικες αντιρρήσεις «όχι φραγμό στη μόρφωση», αποδείχθηκαν βαθύτατα αντιλαϊκές.

Και, ειλικρινώς, δεν καταλαβαίνω καθόλου πώς, μπροστά σε αυτήν την ανορθολογική (και ευρωπαϊκώς πρωτότυπη) κατάσταση, ένα «μαζικό και ανοιχτό πανεπιστήμιο», σώζει τη χώρα. Ο λόγος δεν είναι καθόλου αποδεικτικός – ιδίως ενώπιον του άλλου «μαζικού και ανοιχτού» λογαριασμού που είναι το ελληνικό πανεπιστήμιο...

Αν υποθέσομε ότι από έναν έσχατο των δασκάλων, όπως ο υπογραφόμενος, θα περίμενε κανείς και απάντηση στο εξόχως περίπλοκο πολιτικό ερώτημα «τι πράττειν;», ιδού μια πρώτη απόπειρα:

α) Δημοσιοποιείστε πρώτα το κοινωνικό υπόβαθρο των παιδιών που δεν πήραν τη βάση.

β) Υστερα, αναλόγως, να λάβομε τα απαιτούμενα μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης. Πού όμως; Ανάντη εκεί όπου γεννιέται η αδικία – και όχι κατάντη στις πύλες των πανεπιστημίων, ως προικοδοτούμενη τροχοπέδη στην ανάπτυξη της επιστήμης και της έρευνας εις βάρος του μέλλοντος της χώρας.

γ) Κλείστε σταδιακώς όσα τμήματα ΤΕΙ και ΑΕΙ αποδείχθηκαν εκ των πραγμάτων ανενεργά για το μέλλον της χώρας, με κριτήρια την ποιοτική τους αξιολόγηση και την κοινωνική προτίμηση γι’ αυτά.

δ) Στήστε ξανά μια ρωμαλέα κρατική επαγγελματική εκπαίδευση, καλά διαρθρωμένη και μέσα σε ιδιωτικές παραγωγικές διαδικασίες. Τόσα χρόνια ταΐσαμε τις ιδεολογίες – τώρα ήρθε καιρός να χορτάσομε τον Λαό.
Ετούτες βέβαια οι προτάσεις περιέχουν και ορισμένες ζημίες τοπικών κοινωνικών ομάδων (ας όψονται οι φτωχοπρόδρομοι του παρελθόντος).

Ας στηθεί, όμως, ένα συστηματικό μεσοπρόθεσμο εθνικό σχέδιο σταδιακής εξυπηρέτησης και ετούτου του φοβερού δημόσιου χρέους της παιδείας. Στην ανάγκη, εξουσιοδοτείστε προς τούτο μιαν Ελληνο-Τρόικα.
Πηγή: kathimerini.gr-Tου Θ. Π. Τασιου


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου